قانون کار شرایط و ضوابط استخدام و محاسبات مربوط به آن را در مواد مختلف مورد بحث قرار داده است. کار در شب یکی از مهم ترین روش های کار است که در برخی از محیط های کاری بسیار رایج است. به عنوان مثال، نگهبانان یک شرکت یا کارگران خط مونتاژ در یک واحد تولیدی را در نظر بگیرید که باید در شیفت شب نیز کار کنند. در این مقاله تصمیم داریم در مورد تعریف شب‌کاری، حقوق شب‌کاری و محاسبات مربوط به آن بنویسیم.
در قانون کار، قانونگذار برای تعیین دستمزد با توجه به نوع کار، روزهای هفته و ساعات کاری کارگر، نرخ های متفاوتی را پیش بینی کرده است. به عنوان مثال، در روزهای عادی هفته، دستمزدی که کارگر دریافت می کند کمتر از دستمزدی است که برای کار در روز جمعه دریافت می کند. برای اینکه بفهمیم شب‌کاری چیست، ابتدا باید مشخص کنیم که طبق قانون چه ساعاتی از شبانه روز، شب‌کاری محسوب می شود. طبق ماده 53 قانون کار، شیفت شب از ساعت 22 تا 6 صبح در نظر گرفته شده است. بنابراین کارگری که در برخی از روزهای ماه در این ساعات کار می کند مستحق شب کاری خواهد بود.
برای محاسبه شب‌کاری در قانون کار، ابتدا باید مشخص کنیم که کارگر چقدر کار شبانه داشته است. به طور کلی در صورت وجود دو شرط زیر می توان گفت که شب‌کاری محقق شده است:
1.کار در شب (از ساعت 22:00 الی 06:00) انجام می شود.
2.کارگر مورد نظر نباید در نوبت کار باشد. یعنی شیفت شب جزو شیفت های اصلی او نیست. کارگری که نوبت‌کار باشد، بابت کار در ساعات شب باید 15 درصد بیشتر از مزد ساعات روز دریافت کند.
برای محاسبه اضافه کار شبانه باید 35 درصد به دستمزد ساعتی کارگر اضافه شود. توجه داشته باشید که مبنای محاسبه کار شبانه، نرخ ساعتی است و نباید بر اساس نرخ روز باشد. بنابراین برای محاسبه حق شب‌کاری باید مراحل زیر انجام شود:
برای اطلاع از نحوه انجام محاسبات شب کاری، بخش زیر را مطالعه کنید.
در اینجا سعی داریم نحوه محاسبه شب کاری را گام به گام به شما آموزش دهیم تا درک آن برای شما آسانتر باشد و بتوانید به راحتی از آن برای محاسبه دستمزد کارمندان خود استفاده کنید.
الف- مزد ساعتی را به وسیله فرمول زیر به دست آورید:
مزد روز / 7.33
ب- فوق‌العاده شب‌کاری را در ازای هر ساعت محاسبه کنید:
مزد ساعتی * 0.35
ج- کل کار ماهانه کارگر را بر اساس اطلاعاتی که سیستم حقوق و دستمزد به شما می دهد محاسبه کنید.
د- تعداد کل ساعات کار کارگر در طول شب را در اضافه کاری تعیین شده برای هر ساعت ضرب می کنیم.
در زیر برای درک بهتر نحوه انجام این محاسبات مثالی می زنیم.
فرض کنید که مزد روزانه کارگری 100 هزار تومان است و برای پنج بار در ماه از ساعت 12 شب تا 8 صبح‌کار کرده است. چه مقدار فوق‌العاده شب کاری به این کارگر تعلق می‌گیرد؟
ابتدا مزد ساعتی را حساب می‌کنیم:
136000 = 7.33 / 1000000
سپس فوق‌العاده شب‌کاری بابت هر ساعت را حساب می‌کنیم:
47650 = .35 * 13600
تعداد ساعات شب‌کاری که در ماه انجام شده را برآورد می‌کنیم:
این کارگر پنج بار در ماه از ساعت 12 شب تا 8 صبح‌کار کرده است. یعنی در هر کدام از این موارد، 6 ساعت شب‌کاری داشته است. ابتدا مجموع ساعات کارکرد شبانه را مشخص می‌کنیم:
30 ساعت = هر روز 6 ساعت * 5 روز
مبلغ ماهانه حق شب‌کاری را به دست می‌آوریم:
مبلغ ماهانه = مزد هر ساعت فوق‌العاده شب‌کاری * ساعات شب‌کاری
1429500 = 4765 * 30
همانطور که در بالای این مقاله گفتیم، فوق‌العاده شب کاری تنها در صورتی به کارگر ارائه می شود که آن کارگر در شیفت کار نکند. اما نوبت کاری به چه معناست و چه تفاوتی با شب کاری دارد؟ بر اساس این ماده، اگر ساعات کاری کارگر طوری باشد که در طول یک ماه چرخش داشته باشد، نوبت‌کاری یا همان شیفت‌کاری اتفاق می‌افتد. پس از ماده 55، در ماده 56 قانون کار درباره ضرایب محاسبه نوبت‌کاری توضیح داده شده است.
در جدول زیر ضرایب در نظر گرفته شده برای هر یک از مدل های نوبت کاری طبق قانون کار را مشاهده می کنید:
شب‌کاری و اضافه کاری گاهی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. کارگری که بیشتر از ساعات کاری مقرر شده در قانون کار، برای کارفرما خدمت کند مشمول پرداخت اضافه‌کار خواهد شد. برای اینکه معنی اضافه کار را به شکل درست‌تری متوجه شوید، ابتدا باید بدانید که ساعت کاری مقرر طبق قانون کار چه تعریفی دارد. ساعات کار طبق ماده 51 قانون کار به ساعاتی گفته میشود که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می‌دهد. البته کارفرما می‌تواند در بعضی از روزها ساعات کار را کاهش و در روزهای دیگر ساعات کار را افزایش دهد. اما نهایتاً مجموع ساعات کار در هفته نباید از 44 ساعت تجاوز کند. البته ساعات کار برای همه شغل‌ها ثابت نیست و در شغل‌هایی که سخت و زیان‌آور هستند ساعات کار نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته بیشتر شود. البته این نکته هم بسیار مهم است که کارفرما نمی‌تواند کارگر را مجبور کند که بیشتر از 4 ساعت در هر روز اضافه کاری داشته باشد.
هر مدت زمانی که کارگر بیشتر از ساعات کاری که در قسمت بالا به آنها اشاره کردیم کار کند، مشمول پرداخت فوق‌العاده اضافه‌کار میشود. کارگر به ازای هر ساعت اضافه‌کار مشمول 40 درصد مزد بیشتر خواهد شد. اما همانطور که دیدید شب‌کاری در ساعات خاصی اتفاق می‌افتد و همچنین محاسبات حق شب‌کاری با ضریب متفاوتی انجام می‌گیرد که در قسمت‌های بالاتر این مقاله به شما توضیح دادیم.
شب کاری یکی از شیوه‌های کار است که محاسبات حقوق مربوط به آن با ضرایب متفاوتی انجام میشود. برای اینکه حق شب کاری به درستی پرداخت شود فرمول محاسبه شب کاری و تفاوتی که شب کاری با نوبت کاری و اضافه کاری دارد را برای شما بیان کردیم تا با وظایف و حقوقی که کارگر و کارفرما در این رابطه دارند آشنا شوید.
28 فروردین 1401
حسابداری فرایندی است برای ثبت، طبقه‌بندی و جمع‌بندی معاملات مالی و تفسیر نتایج آن. حسابداری هم علم است و هم هنر. داشتن یک سیستم حسابداری مناسب برای هر کسب‌وکاری، چه بزرگ و چه کوچک، به منظور مدیریت صحیح عملیات تجاری...
17 دی 1401
شرکت پخش و کانال توزیع کسب و کارها و تولیدکنندگان همواره در تلاش هستند تا محصولات و کالاهای خود را به بهترین شکل ممکن توزیع کنند. توزیع، بخشی از استراتژی بازاریابی است که بر قیمت نهایی محصول تأثیر می گذارد....
25 شهریور 1401
انواع دوایر و شعب + آموزش حسابداری شعب و ثبت اسناد در حسابداری شرکت ها به ویژه شرکت هایی که دارای دپارتمان ها و شعب مختلف هستند، حسابداری باید قوانین خاصی را رعایت کند. شرکت هایی با شاخه ها یا...
سپیدار همکاران سیستم، مجموعه ای از نرم افزارهای مالی است که با بسته های بازرگانی، تولیدی، خدماتی، پخش و پیمانکاری برای مدیریت هوشمندانه ی شرکت های متوسط و کوچک طراحی شده است و متناسب با نیازهای این کسب و کارها، کاربری بسیار ساده ای دارد.
سپیدار، بخش های عملیاتی حسابداری، مالی و اداری، تامین و خرید، فروش و پخش را پوشش می دهد.
تمامی حقوق متعلق به شرکت آریا تراز میباشد
طراحی و توسعه توسط طراحی سایت اصفهان و سئو سایت اصفهان – آیسو دیزاین
