تعطیلی کاری چیست؟ + فرمول محاسبه آن

محاسبه حقوق و دستمزد کارمندان بسته به اینکه فعالیت در چه زمانی از روز و چه روزهایی از هفته انجام می شود ممکن است متفاوت باشد. بنابراین قبل از محاسبه حقوق و دستمزد باید بررسی کنید که کار توسط هر فرد از نیروی انسانی شرکت در چه ساعات و روزهایی و در چه شرایطی انجام شده است. یکی از مهم ترین مسائلی که باید توسط حسابدار حقوق و دستمزد در نظر گرفته شود این است که هر کارمند در ماه چقدر زمان مرخصی دارد. در این مقاله از آریا تراز سعی می کنیم بنویسیم تعطیل‌کاری چیست و چگونه آن را محاسبه کنیم. همچنین تفاوت بین تعطیل‌کاری و اضافه کاری و جمعه کاری را بررسی خواهیم کرد.

تعطیل‌کاری چیست؟

در قانون کار بندهای مهمی وجود دارد که روزهای تعطیل را توضیح می دهد. دو ماده مهم قانون کار که به طور خاص به موضوع تعطیل‌کاری اشاره کرده است، مواد 62 و 63 قانون کار است. در اصل 62 به صراحت آمده است که روز جمعه باید برای کارگران روز تعطیل در نظر گرفته شود. البته ذکر این نکته ضروری است که حقوق و مزایای جمعه باید به طور کامل توسط کارفرما پرداخت شود.

سوالی که در اینجا ممکن است برای شما پیش بیاید این است که آیا تعطیل‌کاری فقط مربوط به جمعه است یا شامل تمام تعطیلاتی است که در طول سال وجود دارد؟ در زیر توضیح خواهیم داد که تعطیلات رسمی شامل چه مواردی می شود و فاکتوری که در محاسبه تعطیل‌کاری در این روزها باید در نظر گرفته شود.

چه روزهایی شامل تعطیلات رسمی برای کارگران می شود؟

تمام روزهای جمعه و تعطیلات رسمی تعطیل رسمی محسوب می شوند. همچنین بر اساس ماده 63 قانون کار، 21 اردیبهشت که روز کارگر نامیده می شود، یکی از تعطیلات رسمی کارگران محسوب می شود. در تمام این ایام کارگر باید تعطیل باشد و اگر در تعطیلات رسمی مجبور به کار باشد حقوق وی بر اساس ضریب در نظر گرفته شده برای تعطیلات محاسبه می شود. در پاراگراف بعدی به شما می گوییم که تعطیلات با چه نرخی محاسبه می شود و با مثالی این موضوع را توضیح می دهیم.

ضریب تعطیل‌ کاری چقدر است؟

حقوقی که به دلیل تعطیل کاری به کارگر داده می شود بیشتر از حقوقی است که به طور معمول به کارگر پرداخت می شود. برای محاسبه تعطیل کاری باید ضریب دستمزد معینی به میزان دستمزد روزانه کارگر اضافه شود. دستمزد پرداختی به کارگر برای کار در روزهای تعطیل 40 درصد بیشتر از دستمزد روزهای عادی است. مثلا اگر حقوق کارگری روزی 100 هزار تومان باشد، اگر روز جمعه کار کند باید 140 هزار تومان از کارفرما دریافت کند. این تفاوت در نظر گرفته می شود زیرا کارگر برای کمک به کسب و کاری که در آن کار می کند تعطیلات رسمی را رها کرده است.

نحوه محاسبه تعطیل‌ کاری در کارگاه هایی که دو روز در هفته تعطیل هستند

نرخ ذکر شده در قسمت قبل برای همه کارگاه ها قابل اعمال نمی باشد. طبق تبصره 2 ماده 62 قانون کار، چنانچه کارگران کمتر از 6 روز در هفته در کارگاهی کار کنند، دستمزدی که بابت کار در روز تعطیل دریافت می کنند معادل یک ششم دستمزد هفتگی آنان خواهد بود. اما در کارگاه هایی که 5 روز در هفته فعال هستند و کارگران در آن 5 روز 44 سال کار می کنند، دستمزدی که کارگر باید برای دو روز استراحت هفته دریافت کند، معادل دستمزد روزانه اوست و اگر در آن روز کار کند. دو روز، باید به او حقوق پرداخت شود.

تعطیل‌ کاری برای کارگرانی که روزهای جمعه کار می کنند چگونه محاسبه می شود؟

سوال مهمی که در اینجا مطرح می شود این است که اگر به دلیل شرایط خاص کاری کارگر مجبور باشد روز جمعه کار کند مرخصی چگونه محاسبه می شود؟ به عنوان مثال کارگرانی که در رستوران کار می کنند باید در آن روز در حالت آماده باش باشند تا بتوانند در روز جمعه به مشتریان رستوران خدمات ارائه دهند.

در این مواقع باید یک روز دیگر از هفته را تعطیل مداوم در نظر گرفت. توجه داشته باشید که کارفرما نمی تواند کارگر را مجبور به کار در تمام روزهای هفته کند. طبق قوانین کار ایران، هر کارگری حق دارد حداقل یک روز در هفته مرخصی داشته باشد و هرگونه درخواست کارفرما که مغایر با این بیان صریح قانون باشد، غیرقانونی تلقی شده و کارگر ممکن است به آن عمل نکند.

تفاوت بین تعطیلات، اضافه کاری و جمعه کاری چیست؟

تعطیل کاری به تمام تعطیلات رسمی اطلاق می شود که کارگر در آن مجبور به کار می شود. جمعه کاری زمانی اتفاق می افتد که کارفرما از کارگر بخواهد به جای جمعه یک روز دیگر مرخصی داشته باشد (مثلا دوشنبه) و روز جمعه سر کار بیاید. در این صورت کار در روز جمعه انجام شده و باید 40 درصد حقوق کارگر به او پرداخت شود. اما طبق ماده 51 قانون کار که در مورد اضافه کاری صحبت می کند، اگر کارگری بیش از ساعات مقرر در هفته (44 ساعت) کار کند، باید به ازای هر ساعت اضافه کاری 40 درصد بیشتر دستمزد دریافت کند.

البته اضافه کار مانند سایر ارکان مزد و مزایا در پایان ماه پرداخت می شود. بنابراین نکته مهم در مورد اضافه کاری، توجه به تعداد ساعات کار در هفته است. یعنی اگر کارگری بیش از هشت ساعت در روز کار کند، لزوماً به این معنا نیست که اضافه کاری دریافت کند. بلکه باید تعداد ساعات کار آن کارگر در ماه بررسی و محاسبه شود.

فرمول محاسبه تعطیل کاری

همان‌طور که در قسمت‌های قبلی این مقاله گفتیم، تعطیل کاری با نرخ 40% بیشتر از مزد روزانه کارگر محاسبه می‌شود. برای اینکه بتوانید تعطیل‌کاری را محاسبه کنید باید از فرمول زیر استفاده کنید:

دستمزد روزانه اضافه‌کاری = تعداد ساعات اضافه‌کاری در روز*140% * (7.33 / دستمزد روزانه)

دستمزد ماهیانه اضافه‌کاری = تعداد ساعات اضافه‌کاری در ماه * 140% * (7.33 / دستمزد روزانه)