در واقع صورت سود و زیان میزان درآمد، هزینه و سود و زیان در پایان دوره را که ناشی از فعالیت های عملیاتی و غیرعملیاتی است گزارش می کند. این صورت یکی از صورتهای مالی حسابداری است.
صورت سود و زیان بر مبنای تعهدی تهیه می شود. این بدان معنی است که درآمد در صورت تحقق در صورت سود و زیان شناسایی می شود. به عبارت دیگر، درآمد زمانی شناسایی می شود که وجه نقد دریافت شود. مخارج نیز هنگام پرداخت در صورت سود و زیان ظاهر می شوند، چه برای هزینه های گذشته یا هزینه های آتی.
همچنین در محاسبه سود و زیان، سود سهام پرداختی به سهامداران عادی به عنوان هزینه شناسایی نمی شود و وجوه حاصل از انتشار سهام به عنوان درآمد شناسایی می شود. مبادلات بین واحد تجاری و صاحبان آن به طور جداگانه در صورت حقوق صاحبان سهام نشان داده می شود.
صورت سود و زیان به وضوح میزان سود شرکت در پایان سال مالی را نشان می دهد و شرکت ها موظفند صورت سود و زیان خود را در پایان سال مالی منتشر کرده و سودآوری خود را با سود و سود به اطلاع سهامداران برسانند. گزارش ضرر در صورت سود و زیان می توان مواردی مانند میزان فروش شرکت ها، میزان هزینه های آنها و سایر اطلاعات مهم مرتبط با عملکرد شرکت را مشاهده کرد. اکنون که می دانید صورت سود و زیان چیست، باید با این صورت حساب و نحوه محاسبه فرمول سود و زیان آشنا شوید.
در ابتدا باید بگوییم که صورت سود و زیان به روش یک و دو مرحله ای تهیه می شود.
در یک مرحله ای ابتدا کلیه درآمدها و سپس کلیه هزینه ها در زیر آنها درج شده و در نهایت تفاوت آنها سود یا زیان قبل از کسر مالیات را نشان می دهد.
چند مرحله ای ابتدا درآمد عملیاتی و سپس هزینه های عملیاتی در زیر آنها آورده می شود سپس از مابه التفاوت این دو سود یا زیان غیر ویژه به دست می آید. در مرحله بعد درآمدهای غیر عملیاتی و هزینه های غیرعملیاتی وارد می شود و حاصل تفاوت این مرحله با مرحله قبل سود و زیان قبل از مالیات است.
هنگام محاسبه سود و زیان در حسابداری ابتدا درآمد محاسبه شده و سپس هزینه ها از آنها کسر می شود. فرمول سود در حسابداری به شرح زیر است:
⌈هزینه های دوره مالی – درآمد دوره مالی = سود دوره مالی⌉
اگر درآمدها بیشتر از هزینه ها باشد، شرکت سود کرده است.
⌈درآمد دوره مالی – هزینه های دوره مالی = زیان دوره مالی⌉
با در نظر گرفتن فرمول سود، به راحتی می توان فهمید که در صورت افزایش هزینه ها، شرکت متحمل ضرر می شود. پس از آشنایی با فرمول سود و زیان، به بررسی انواع سود حسابداری می پردازیم.
عملکرد مالی به معنای فعالیت هایی است که به نوعی باعث تغییر در دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام می شود. همچنین انواع سود در صورت سود و زیان به سه دسته تقسیم می شود:
برای دریافت پاسخ به این سوال که سود ناخالص در صورت سود و زیان چیست، باید فرمول و نحوه محاسبه آن را بدانید. سود ناخالص در صورت سود و زیان با کسر مقدار کالای فروخته شده از بهای تمام شده نهایی کالا به دست می آید و معادله آن به شرح زیر است:
⌈سود ناخالص = کل بهای تمام شده کالا – مقدار کالای فروخته شده⌉
سود عملیاتی حسابداری یا سود قبل از کسر مالیات از کسر سود ناخالص از فروش هزینه های عمومی اداری و استهلاک ساختمان و اثاثیه به دست می آید. فرمول سود عملیاتی به شرح زیر است.
⌈سود عملیاتی = هزینه استهلاک – فروش، هزینه اداری عمومی – سود ناخالص⌉
محاسبه سود خالص با کسر مالیات از درآمد غیر عملیاتی (مانند سود بانکی) به اضافه هزینه های غیر عملیاتی کسر شده از سود عملیاتی به دست می آید. فرمول سود خالص به شرح زیر است:
⌈سود خالص = مالیات – درآمد غیر عملیاتی + هزینه های غیر عملیاتی – سود عملیاتی⌉
مهم ترین بخش صورت سود و زیان نتیجه آن است. محاسبه سود یا زیان ویژه شرکت نتیجه فعالیت شرکت را نشان می دهد.
به طور کلی، زمانی که اطلاعات مالی مربوط به شرکت اصلی و شرکت های تابعه آن به طور همزمان در صورت های مالی منعکس می شود، صورت مالی تلفیقی تهیه می شود. به همین ترتیب وقتی صورت سود و زیان به طور همزمان برای شرکت اصلی و شرکت های تابعه تهیه می شود، صورت سود و زیان تلفیقی خواهیم داشت.
توجه داشته باشید که صورت سود و زیان تلفیقی تنها زمانی قابل ارائه است که شرکت اصلی و سایر شرکت های تابعه یک شخصیت حقوقی مستقل تشکیل دهند. IFRS 10 مهمترین استاندارد حسابداری است که موضوع صورتهای سود و زیان تلفیقی و نحوه تهیه این نوع صورتهای مالی را بررسی می کند. مهمترین هدف IFRS 10 در مورد صورت سود و زیان تلفیقی، تعریف اصول حسابداری سود و زیان برای یک واحد تجاری (شرکت اصلی) است که یک یا چند واحد تجاری دیگر (شرکت های فرعی) را کنترل می کند. نکات بسیار مهمی در IFRS 10 وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
طبق این استاندارد، صورتهای مالی شرکت اصلی و شرکتهای فرعی باید در همان تاریخ تهیه شود. همچنین هنگام تهیه این صورت تلفیقی باید دقت داشته باشید که از همان رویه های حسابداری استفاده کنید در غیر این صورت باید تعدیلات لازم را اعمال کنید. البته در نظر داشته باشید که علاوه بر رویه های حسابداری، بازه های زمانی تهیه صورت سود و زیان شرکت تابعه و شرکت اصلی باید کاملاً با یکدیگر سازگار باشد. همچنین توجه داشته باشید که صورت سود و زیان تلفیقی باید برای شرکت های فرعی از تاریخ تحصیل تا زمان انتقال آنها تهیه شود. برای درک نحوه انجام تحلیل صورت های مالی می توانید مقاله تحلیل افقی صورت های مالی و همچنین مقاله تحلیل عمودی صورت های مالی را مطالعه کنید.
هر ردیف از جدول سود و زیان یکی از عناصر صورت سود و زیان را نشان می دهد. برای درک صورت سود و زیان، باید معنای هر یک از این عناصر را بدانید. در زیر شما را با عناصر و اجزای صورت سود و زیان آشنا می کنیم:
درآمد فروش نشان دهنده درآمد شرکت از فروش محصولات یا خدمات است که در بالای صورت نوشته شده است. این مبلغ ناخالص است و شامل هزینه های مربوط به تولید کالای فروخته شده یا ارائه خدمات نمی شود. این در حالی است که برخی از شرکت ها نیز درآمدهای متعددی دارند و مجموع این درآمدها به کل درآمد اضافه می شود.
درآمد حاصل از فعالیت اصلی موسسه در صورت سود و زیان ثبت می شود. سوال اصلی اینجاست که درآمد اولیه و ثانویه چیست؟ برای روشن شدن این موضوع از یک مثال استفاده می کنیم. صاحب پمپ بنزین را در نظر بگیرید. درآمد اصلی وی از فروش بنزین است و در کنار پمپ بنزین مغازه ای نیز وجود دارد که درآمد حاصل از آن به عنوان درآمد ثانویه این فرد ثبت می شود.
بهای تمام شده فروش نشان دهنده بهای تمام شده کالاهای فروخته شده یا خدمات ارائه شده در طول دوره گزارش است. بنابراین، برای یک مؤسسه خرده فروشی، بهای تمام شده فروش برابر با مجموع موجودی در ابتدای دوره به اضافه خریدهای دوره منهای موجودی در پایان دوره خواهد بود. بهای تمام شده کالای فروخته شده نشان دهنده هزینه های مستقیم مربوط به تولید و فروش محصولات است.
همچنین در صورتی که شرکت ارائه دهنده خدمات باشد، این قسمت به عنوان هزینه فروش ثبت می شود. این قسمت از جدول صورت سود و زیان خروجی حسابداری صنعتی یک شرکت است. بهای تمام شده عمدتاً شامل نیروی کار، مواد اولیه، سربار ساخت و سایر هزینه ها مانند هزینه های استهلاک در صورت سود و زیان است. اگر بنگاه محصولی را تولید کند، هزینه فروش، علاوه بر موارد فوق، شامل هزینه احتمالی تولید محصول در طول دوره نیز می شود. هزینه های تولید مانند: دستمزد مستقیم یا نیروی کار مستقیم، مصرف مستقیم مواد، استهلاک تجهیزات و ماشین آلات و همچنین هزینه های تولید.
سایر درآمدها شامل درآمدهایی است که از فعالیت اصلی مؤسسه ناشی نمی شود. در واقع این دسته از درآمدها از فعالیت های ثانویه موسسه به دست می آید. مثلا درآمد فروشگاهی که در کنار پمپ بنزین قرار دارد و متعلق به صاحب پمپ بنزین است.
تبصره: درآمد حاصل از سپرده‌های سودمند مؤسسه در بانک یا درآمد حاصل از فروش ارز جزء درآمدهای ثانویه مؤسسه است.
هزینه های توزیع و فروش شامل هزینه های احتمالی ارائه کالا از موسسه به مشتریان مانند: هزینه های بازاریابی و حمل و نقل محصول می باشد. اکثر کسب و کارها دارای هزینه های مرتبط با فروش کالا یا ارائه خدمات هستند. این هزینه‌ها عمدتاً شامل بازاریابی، تبلیغات و ترویج مصرف‌کننده میشود که با هم گروه‌بندی می‌شوند، زیرا همگی هزینه‌های مشابهی هستند که برای افزایش فروش صرف می‌شوند.
هزینه های اداری مانند هزینه های مربوط به مدیریت و پشتیبانی مستقیم در تولید و تحویل کالا و خدمات. هزینه های عمومی و اداری عمدتاً شامل فروش، خدمات عمومی و هزینه های اداری می باشد. این بخش از هزینه شامل سایر هزینه های غیرمستقیم مرتبط با اداره تجارت می شود. بخش‌های اصلی آن شامل حقوق و دستمزد کارکنان غیرمولد، هزینه‌های جاری از جمله هزینه‌های بیمه و سفر و غیره است. هزینه های استهلاک نیز گاهی در این بخش گنجانده می شود، اما بسته به تصمیمات شرکت متفاوت است.
نمونه هایی از هزینه های اداری در حساب سود و زیان در حسابداری عبارتند از:
شامل هزینه هایی می شود که در دسته هزینه ها قرار نمی گیرند. کسب و کارها اغلب هزینه های دیگری نیز دارند که مختص صنعت آنهاست. سایر هزینه ها ممکن است شامل مواردی مانند توسعه فناوری، تحقیق و توسعه (R&D)، غرامت مبتنی بر سهام، یا غرامت مبتنی بر سهام باشد که ما به آن SBC می گوییم. علاوه بر این، در بخش سایر هزینه‌ها، می‌توان هزینه‌های استهلاک، سود و زیان فروش سرمایه‌گذاری‌ها و بسیاری از هزینه‌های دیگر را که مختص یک صنعت یا شرکت خاص است، مشاهده کرد.
هزینه های مالی به طور کلی شامل بهره وام و بهره اوراق قرضه است. به عنوان مثال شرکتی که وام با نرخ سود 18 درصد از بانک دریافت کرده است، مبلغی که بابت سود 18 درصد می پردازد باید در زیر مجموعه هزینه های مالی قرار گیرد.
هزینه مالیات بر درآمد شناسایی شده در طول دوره عموماً شامل سه عنصر زیر است:
هزینه استهلاک در صورت سود و زیان یک هزینه غیرنقدی است که توسط حسابداران شناسایی می شود. دلیل استفاده از این نوع کارمزد که عملا به صورت نقدی پرداخت نمی شود رعایت قوانین مالیاتی است. با کسر این هزینه از سود خالص می توان مالیات پرداختی شرکت را کاهش داد. این قیمت با روش های استاندارد ارائه شده و بر اساس قانون مالیات های مستقیم و غیر مستقیم محاسبه می شود. دارایی های بلندمدت یک شرکت مانند تجهیزات، ساختمان ها، وسایل نقلیه و … را می توان در طول زمان مستهلک کرد و به همان میزان در صورت سود و زیان به هزینه استهلاک اضافه می شود.
اکنون که با صورت سود و زیاد در حسابداری آشنا شدید، پیشنهاد میکنیم مقاله اخیر وبلاگ آریا تراز در مورد تهیه گزارش حسابرسی داخلی را نیز مطالعه کنید.
23 اسفند 1401
حقوق صاحبان سهام چیست و چقدر است؟ دنیای سهام، حقوق صاحبان و شرکت های سهامی دنیای پیچیده ای نیست، اما به همان اندازه شیرین است که بی عارضه است! البته این مورد برای افرادی که اطلاعات کافی در این زمینه...
21 مهر 1401
از ایجاد تا رشد شرکت چه راهکارهای مالی باید اجرا شود؟ اگرچه مدیران و بازاریابان مراحل چرخه تجاری را به روش های مختلف تجزیه و تحلیل می کنند. اما یک حقیقت در همه مدل ها ثابت است. پس از مرحله...
15 آبان 1401
حتما برای شما هم پیش آمده است که از بخشی از مرخصی که به شما تعلق می گیرد استفاده نکرده اید که می توانید ظرف یک سال از آن استفاده کنید و در پایان سال به عنوان مابقی مرخصی ثبت...
سپیدار همکاران سیستم، مجموعه ای از نرم افزارهای مالی است که با بسته های بازرگانی، تولیدی، خدماتی، پخش و پیمانکاری برای مدیریت هوشمندانه ی شرکت های متوسط و کوچک طراحی شده است و متناسب با نیازهای این کسب و کارها، کاربری بسیار ساده ای دارد.
سپیدار، بخش های عملیاتی حسابداری، مالی و اداری، تامین و خرید، فروش و پخش را پوشش می دهد.
تمامی حقوق متعلق به شرکت آریا تراز میباشد
طراحی و توسعه توسط طراحی سایت اصفهان و سئو سایت اصفهان – آیسو دیزاین
